مجموعه مقالات رایگان مدیریت، حسابداری و روانشناسی

فرهنگ سازمانی به ارزش ها، باورها، نگرش ها و رفتارهای مشترکی اشاره دارد که نحوه تعامل و همکاری افراد را در یک سازمان شکل می دهند. این عامل همچنین بر نحوه تفکر، احساس و عمل کارکنان را اثر می گذارد و بر تصمیم گیری، تخصیص منابع و عملیات کلی سایه می اندازد. در مقاله پیش رو به توضیح کامل این مقوله می پردازیم. با ادامه این مطلب همراه ما باشید.

چرا فرهنگ سازمانی مهم است؟

فرهنگ سازمانی تأثیر بسزایی بر استراتژی کسب و کار، عملکرد کارکنان و موفقیت سازمانی دارد. مشارکت کارکنان، حفظ، بهره وری و نوآوری را تحت کنترل خود قرار می دهد و بر شهرت و توانایی شرکت تأثیر می گذارد.

 فرهنگ قوی با بهبود تعامل و حفظ کارکنان همراه است و موجب افزایش خلاقیت و نوآوری می شود. به همین دلیل نیازمند تعهد اعضای مختلف سازمان در تمام سلسله مراتب ها بوده و اغلب در سیاست ها، شیوه ها و سیستم های کلان شرکت ها منعکس می شود.

فرهنگ سازمانی همواره از طریق شناخت و پاداش تقویت می شود و زمانی که شکل گرفت تغییر آن زمان می برد. از همین رو فرهنگ ناسازگار می تواند چالش برانگیز باشد و حتی تداوم شرکت را به خطر بیاندازد.

کارکردهای فرهنگ سازمانی

فرهنگ حاکم بر مجموعه های اقتصادی چندین کارکرد حیاتی دارند که در ادامه برخی از آنها را مورد بررسی قرار می دهیم.

ایجاد اشتراک و تقویت روحیه همکاری

فرهنگ سازمانی همواره چارچوبی برای درک اهداف سازمان در اختیار کارکنان قرار می دهد و عملکرد آنها را یکپارچه می کند. بدون فرهنگ تعلق گرا نمی توان نیروی های خوب را در مجموعه حفظ کرد.

ادغام و حس تعلق

فرهنگ هر شرکت بسته به میزان عناصر مثبتی که در خود جای داده است حس تعلق و انسجام را در بین کارکنان تقویت می کند. زمانی که کارکنان به مجموعه تعلق نداشته باشند به مرور مانند غریبه ها رفتار کرده و در راستای اهداف شرکت عمل نمی کنند. حتی گاهی ممکن است این افراد به بزرگترین دشمنان سازمان تبدیل شوند.

تعهد به سازمان و همکاران

حس تعهد در سازمانی با فرهنگ همگرا با وابستگی عاطفی قوی به سازمان همراه است. افراد خود را جدا از سایرین تصور نکرده و در راستای بهبود شرایط پا به پای اهداف سازمان پیش می روند. 

پایداری فعالیت ها 

فرهنگ حاکم در هر مجموعه یا نهاد، محیطی پایدار و قابل پیش بینی را فراهم می کند. زیرا اعضا خود را در پیوستگی با کل می بینند. تلاش برای رسیدن به اهداف در این مجموعه ها با حس رضایتمندی همراه است.

کنترل  و مدیریت بحران

فرهنگی سازمانی برای مدیران نیز نقش کاتالیزور را ایفا می کند. زیرا با ایجاد فرهنگ همسو با اهداف شرکت افراد خودشان رفتارشان را در جهت رسیدن به اهداف مدیریت و کنترل می کنند. 

سطوح فرهنگ سازمانی

فرهنگ سازمانی در سطوح مختلف مادی و معنوی هر سازمانی قابل مشاهده است. در ادامه مهمترین موارد مرتبط با این امر را بررسی می کنیم.

• فرهنگ قابل مشاهده در ظاهر و مصنوعات: از جمله عناصر قابل مشاهده در فرهنگ شرکت می توان به کدهای لباس، چیدمان دفتر، و آیین ها و برنامه های دوره ای اشاره کرد.
• فرهنگ جاری در ارزش های حاکم: در این خصوص می توان باورها و ارزش هایی که به صراحت بیان شده است اشاره کرد. قوانین حاکم و هنجارهای غیر رسمی نیز در این دسته جای می گیرند.
• فرض های پنهان فرهنگی: این مورد به باورهای ریشه ای اشاره دارد که اغلب بدیهی تلقی می شوند. این مورد اغلب در اساسنامه های شرکت ها قابل مشاهده است.

نکات مهم در خصوص ساخت فرهنگ سازمانی

ایجاد یک فرهنگ سازمانی مطلوب شامل یک رویکرد سیستماتیک است که همه نیروهای مادی و معنوی شرکت در آن لحاظ شده باشند. در این راستا ابتدا باید وجود مورد نظر را تعریف کنید (مثلاً ارزش ها و رفتارهای مورد نظر را به وضوح بیان کنید).

پس از آن لازم است که به توسعه مصنوعات فرهنگی بپردازید. ایجاد نمادها، داستان ها و آیین هایی که فرهنگ را تجسم می بخشد/ف در این راستا می تواند موثر باشد. سپس باید یک سیستم تقویت و پاداش را برپا کنید و به رفتارهای فرهنگی مثبت به طور مداوم پاداش دهید.

در نهایت لازم است که رویه های ایجاد شده را به طور منظم ارزیابی کنید و در صورت لزوم اصلاحات انجام دهید. زیرا حفظ فرهنگ سازمانی مستلزم توجه مستمر است. بنابراین اگر در جایگاه مدیریت قرار دارید، از یاد نبرید که همواره باید به چالش های فرهنگی رسیدگی کنید و در این راستا باید به شکاف ها یا ناسازگاری های فرهنگی آگاه باشید.

خرید کتاب فرهنگ سازمانی کیومرث نیاز آذری

انتقال و آموزش فرهنگ به کارکنان سازمانی

همانگونه که مورد اشاره قرار گرفت حفظ و انتقال فرهنگ سازمانی به اندازه ساخت آن مهم است. بنابراین همیشه باید کارکنان جدید را از طریق اجتماعی شدن در فرهنگ ادغام کنید. در این راستا به اشتراک گذاری تاریخ سازمانی و برنامه های جمعی برای انتقال ارزش های فرهنگی می تواند موثر عمل کند.

همچنین می توانید از تیم بیلدینگ، طوفان فکری، گردهم آیی و منتورینگ استفاده کنید. جفت کردن کارمندان جدید با کارمندان با تجربه نیز می تواند بسیار موثر باشد. این کار منجر به آموزش و توسعه و انتقال فرهنگ ساخته شده به نیروهای جدید می شود. 

عوامل موثر در مدیریت فرهنگ سازمانی

اثربخشی مدیریت فرهنگ درون یک شرکت یا مجموعه به عوامل موقعیتی مختلفی بستگی دارد که برخی از آنها را در ادامه معرفی کرده ایم.

• اندازه و پیچیدگی سازمان: سازمان های بزرگتر و پیچیده تر ممکن است خرده فرهنگ های متعددی داشته باشند و همین امر ممکن است فرهنگ مسلط را تهدید کند.
• صنعت و عرصه رقابت: هنجارهای صنعت و فشارهای رقابتی می توانند بر فرهنگ تأثیر بگذارند و به مرور مسیر شرکت را منحرف کنند.
• سبک و رفتار رهبری: رهبران نقش مهمی در شکل دهی و تقویت فرهنگ دارند. اغلب کارمندان در عملکرد خود از مدیران بالادستی کسب تجربه می کنند.
• محیط خارجی: تغییرات جهانی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری می تواند بر فرهنگ درون سازمان تأثیر بگذارد. برخی وقایع مانند پاندمی کرونا به کلی فضاهای شرکتی را زیر و رو کردند.
• طراحی استراتژی: فرهنگ و استراتژی سازمانی به هم مرتبط هستند. یک فرهنگ قوی می تواند از اجرای استراتژی پشتیبانی کند، در حالی که یک فرهنگ ناسازگار می تواند مانع آن شود. 

سخن آخر

فرهنگ سازمانی روح یک مجموعه اقتصادی یا ارگان است. فرهنگ قوی که برای نوآوری و سازگاری ارزش قائل است، برای موفقیت در محیط کسب و کار پر سرعت و همیشه در حال تغییر امروز ضروری است. زیرا در بازار کار امروز، بسیاری از افراد هنگام ارزیابی فرصت‌های بالقوه، یک محیط کاری امن، فراگیر و انعطاف‌پذیر را در اولویت قرار می‌دهند. 

منابع

تئوری مدیریت سیدجوادین نشر نگاه دانش

خرید کتاب های ارشد مدیریت با تخفیف ویژه از سایت کتاب نوین